Những yếu tố khiến Covid-19 trở nên nguy hiểm hơn 14/05/2020

(KDTT) – Mặc dù các nhà khoa học nghĩ rằng tuổi tác là yếu tố chi phối đầu tiên đến khả năng nhiễm bệnh và mức độ nghiêm trọng của Covid-19 nhưng nghiên cứu mới đây đã cho thấy điều này là chưa đủ. Đây cũng chính là nguyên nhân để giải thích lý do tại sao một số người ở độ tuổi 20 hoàn toàn khỏe mạnh lại rơi vào tình trạng nguy kịch, trong khi một người già 70 tuổi tránh được sự lây nhiễm của virus SARS-CoV-2.

Tuổi tác

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), khoảng 8/10 trường hợp tử vong liên quan đến Covid-19 ở Hoa Kỳ đã xảy ra ở người lớn từ 65 tuổi trở lên. Nguy cơ tử vong do nhiễm trùng và phải nhập viện hoặc chăm sóc y tế chuyên sâu tăng đáng kể theo tuổi tác. Chẳng hạn, người trưởng thành trong độ tuổi 65-84 chiếm khoảng 4-11% số ca tử vong Covid-19 ở Hoa Kỳ, trong khi người trưởng thành từ 85 tuổi trở lên chiếm 10-27%.

Người cao tuổi có nguy cơ dễ nhiễm Covid-19 hơn. (Ảnh: Internet)

Bên cạnh đó, theo Stat News, khả năng của hệ thống miễn dịch chống lại mầm bệnh cũng suy giảm theo tuổi tác, khiến người cao tuổi dễ bị nhiễm virus nặng.

Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường cũng có liên quan đến nguy cơ dễ nhiễm COVID-19. (Ảnh: Livescience)

Khi xem xét 13 nghiên cứu có liên quan, các nhà khoa học phát hiện ra rằng những người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc Covid-19 cao gấp 3,7 lần hoặc tử vong vì căn bệnh này so với bệnh nhân Covid-19 mà không có bất kỳ tình trạng sức khỏe tiềm ẩn nào (bao gồm cả bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim hoặc bệnh hô hấp).

Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2018 trên Tạp chí Nghiên cứu Bệnh tiểu đường, cho rằng hệ thống miễn dịch ở bệnh nhân béo phì hoặc tiểu đường bị suy giảm nghiêm trọng, cộng với sự suy yếu của các tế bào bạch cầu được gọi là Natural Killer (NK ) tế bào và tế bào B, cả hai đều giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Nghiên cứu cũng cho thấy những bệnh nhân này có sự gia tăng sản xuất các phân tử gây viêm gọi là cytokine. Khi hệ thống miễn dịch tiết ra quá nhiều cytokine, cái gọi là “cơn bão cytokine” có thể phun trào và làm hỏng các cơ quan của cơ thể. Một số nghiên cứu đã đề xuất rằng cơn bão cytokine có thể là nguyên nhân gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở những người mắc Covid-19. Nhìn chung, bệnh tiểu đường loại 2 có liên quan đến sự suy yếu của chính hệ thống trong cơ thể giúp chống lại các bệnh nhiễm trùng như Covid-19 và có thể giải thích tại sao một người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao bị nhiễm trùng nặng.

Tuy nhiên, không phải tất cả những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 đều có nguy cơ như nhau.  Một nghiên cứu được công bố hồi đầu tháng trên tạp chí Cell Metabolism cho thấy những người mắc bệnh tiểu đường giữ mức đường trong máu ở mức thấp hơn sẽ ít có khả năng mắc bệnh nặng hơn. so với những người có nhiều biến động trong lượng đường trong máu của họ.

Bệnh tim và cao huyết áp

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, những người mắc các bệnh ảnh hưởng đến hệ tim mạch, chẳng hạn như bệnh tim và cao huyết áp, thường phải chịu các biến chứng nặng hơn từ Covid-19 so với những người không mắc bệnh từ trước. Điều đó chứng minh những người khỏe mạnh nhất cũng có thể bị tổn thương tim do nhiễm virus.

Chẳng hạn, trường hợp tử vong do Covid-19 đầu tiên ở Hoa Kỳ xảy ra khi virus đã làm hỏng cơ tim của bệnh nhân này. Người phụ nữ 57 tuổi này duy trì sức khỏe tốt và tập thể dục thường xuyên trước khi bị nhiễm bệnh, và theo báo cáo, cô có một trái tim khỏe mạnh, cùng “kích thước và cân nặng bình thường”.

Những người khỏe mạnh nhất cũng có thể bị tổn thương tim do nhiễm virus corona. (Ảnh: Livescience)

Trong một kịch bản, bằng cách tấn công trực tiếp vào phổi, virus có thể làm cạn kiệt nguồn cung cấp oxy của cơ thể đến mức tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu cho cơ thể. Virus cũng có thể tấn công trực tiếp vào tim, vì mô tim chứa enzyme chuyển đổi angiotensin 2 (ACE2) – một phân tử mà virus cắm vào tế bào. Ở một số trường hợp, Covid-19 cũng có thể khởi động một phản ứng miễn dịch quá mức được gọi là cơn bão cytokine, trong đó cơ thể bị viêm nhiễm nặng và kết quả là tim có thể bị tổn thương.

Hút thuốc

Những người hút thuốc lá có thể dễ bị nhiễm trùng Covid-19 nghiêm trọng, có nghĩa là họ phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh viêm phổi cao, bị tổn thương nội tạng và cần hỗ trợ hô hấp. Một nghiên cứu trên hơn 1.000 bệnh nhân ở Trung Quốc được công bố trên Tạp chí Y học New England chỉ ra: 12,3% những người hút thuốc hiện tại trong nghiên cứu đã phải vào ICU (Khu chăm sóc tích cực), sử dụng máy thở hoặc tử vong, so với 4,7 % người không hút thuốc.

Hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của Covid-19. (Ảnh: Livescience)

Theo một báo cáo gần đây của Live Science, khói thuốc lá có thể khiến cơ thể dễ bị nhiễm Covid-19. Lúc ban đầu, những người hút thuốc có thể dễ bị nhiễm virus vì tiếp xúc với khói làm giảm hệ thống miễn dịch theo thời gian, làm hỏng các mô của đường hô hấp và gây ra viêm nhiễm mãn tính. Hút thuốc cũng gây ra vô số các vấn đề, chẳng hạn như xơ vữa động mạch, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của Covid-19.

 Béo phì

Một nghiên cứu phân tích một nhóm bệnh nhân Covid-19 dưới 60 tuổi ở thành phố New York, cho thấy những người béo phì có khả năng nhập viện cao gấp đôi so với những người không béo phì và có khả năng phải điều trị đặc biệt cao gấp 1,8 lần.

Tạp chí Bệnh truyền nhiễm Lancet cũng đưa ra nghiên cứu từ Thâm Quyến, Trung Quốc cho thấy bệnh nhân Covid-19 béo phì có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi nặng gấp đôi so với bệnh nhân có cân nặng bình thường. “Những người thừa cân, nhưng không béo phì, có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi nặng hơn 86% so với những người có cân nặng bình thường”, các tác giả báo cáo.

Bệnh nhân Covid-19 béo phì có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi nặng gấp đôi so với bệnh nhân có cân nặng bình thường. (Ảnh: Internet)

Một nghiên cứu khác cho thấy gần một nửa trong số 124 bệnh nhân Covid-19 được đưa vào một đơn vị chăm sóc đặc biệt ở Lille, Pháp, bị béo phì. Bệnh nhân béo phì cũng có thể bị giảm dung tích phổi hoặc tăng viêm nhiễm trong cơ thể.

Nhóm máu

Jiao Zhao, thuộc Đại học Khoa học và Công nghệ miền Nam, Thâm Quyến và các đồng nghiệp đã xem xét nhóm máu của 2.173 bệnh nhân mắc Covid-19 tại ba bệnh viện ở Vũ Hán, Trung Quốc, cũng như nhóm máu của hơn 23.000 người không thuộc nhóm Covid-19 ở Vũ Hán và Thâm Quyến. Họ phát hiện ra rằng những người có nhóm máu trong nhóm A (A dương tính, A âm tính và AB dương tính, AB âm tính) có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với các nhóm không thuộc nhóm A. Những người có nhóm máu O (O âm tính và O dương tính) có nguy cơ bị nhiễm trùng thấp hơn so với nhóm máu khác. Tuy nhiên nghiên cứu vẫn chưa được xem xét bởi các đồng nghiệp cùng lĩnh vực này.

Những người có nhóm máu trong nhóm A có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với các nhóm không thuộc nhóm A. (Ảnh: Livescience)

Trong một nghiên cứu gần đây hơn về nhóm máu và Covid-19, được công bố trực tuyến vào ngày 11 tháng 4 trên medRxiv, các nhà khoa học đã xem xét 1.559 người được xét nghiệm Covid-19 tại một bệnh viện ở New York; trong số đó, 682 xét nghiệm dương tính. Những người có nhóm máu A (A dương tính và A âm tính) có khả năng xét nghiệm dương tính cao hơn 33% so với các nhóm máu khác và cả hai nhóm máu O âm tính và O dương tính ít có khả năng xét nghiệm dương tính hơn các nhóm máu khác. (Có 95% khả năng sự gia tăng rủi ro dao động từ 7% đến 67%.) Mặc dù chỉ có 68 người có nhóm máu AB được đưa vào, nhưng kết quả cho thấy nhóm này cũng ít có khả năng dương tính với Covid-19.

Yếu tố di truyền

Các nhà khoa học nghi ngờ rằng một số yếu tố di truyền có thể khiến một số người đặc biệt dễ mắc bệnh và nhiều nhóm nghiên cứu nhằm xác định chính xác vị trí của những lỗ hổng đó trong mã di truyền của chúng ta.

Một số yếu tố di truyền có thể khiến một số người đặc biệt dễ nhiễm Covid-19 hơn. (Ảnh: Livescience)

Tạp chí Science cho biết, các gen hướng dẫn tế bào xây dựng thụ thể ACE2 có thể khác nhau giữa những người nhiễm bệnh nặng và những người hầu như không phát triển bất kỳ triệu chứng nào, Ngoài ra, sự khác biệt có thể nằm ở các gen giúp tăng cường hệ thống miễn dịch chống lại mầm bệnh xâm lấn.

Theo KDPT