Quản lý thuế thương mại điện tử: Cần giải pháp phù hợp với từng nhóm đối tượng 10/07/2023

Những bất cập phát sinh trong quản lý thuế TMĐT

Mặc dù đã đạt được những kết quả ban đầu rất đáng khích lệ. Song trong quá trình triển khai công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT đã xuất hiện một số khó khăn, bất cập. Theo đánh giá của bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng cục Thuế) thì việc kết nối, chia sẻ dữ liệu với Bộ Công thương chưa thực hiện được do hệ thống cơ sở dữ liệu của Bộ Công thương (Cục TMĐT và kinh tế số) chưa có công cụ kết xuất thông tin về các thương nhân, tổ chức, cá nhân sở hữu website, ứng dụng TMĐT theo từng tiêu chí cụ thể. Chính vì vậy mà việc thu thập thông tin về các cá nhân có phát sinh doanh thu từ quảng cáo trên dịch vụ nội dung thông tin số trên các nền tảng xuyên biên giới, hệ thống scannet của Bộ Thông tin và Truyền thông (Cục Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử) hiệu quả chưa cao, chưa có công cụ rà quét chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, việc thu thập thông tin của các cá nhân kinh doanh TMĐT qua các DN quảng cáo xuyên biên giới cũng gặp nhiều khó khăn do chính sách bảo mật thông tin của khách hàng. Để có chế tài đối với người nộp thuế chây ỳ, không hợp tác trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế, Tổng cục Thuế đã kiến nghị với Bộ Thông tin và Truyền thông cần có chế tài xử lý đối với những tài khoản của tổ chức, cá nhân không tuân thủ nghĩa vụ thuế tại Việt Nam. Song về phía Bộ Thông tin và Truyền thông có ý kiến cho rằng ngành Thuế cần có văn bản xác nhận chính thức các đối tượng có vi phạm pháp luật thuế cần phải áp dụng chế tài theo quy định, còn nếu chỉ đang trong quá trình rà soát, thì không đủ cơ sở pháp lý để thực hiện.

Trong một động thái khác, mới đây (ngày 21/6), Tổng cục Thuế đã ban hành Công văn số 2535/TCT-TTKT trong đó có nêu rõ trách nhiệm của các ngân hàng trong việc cung cấp thông tin giao dịch qua tài khoản, số dư tài khoản, số liệu giao dịch cũng như trách nhiệm trong việc kê khai, khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế phải nộp và theo dõi số tiền chuyển cho NCCNN không có cơ sở thường trú ở Việt Nam có hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số với tổ chức cá nhân ở Việt Nam. Cùng với đó, Cục Thuế Doanh nghiệp lớn đã tổ chức họp với 12 ngân hàng thương mại lớn để trao đổi nội dung triển khai về việc kê khai, khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế và theo dõi số tiền chuyển cho các NCCNN không có cơ sở thường trú tại Việt Nam có hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số với tổ chức, cá nhân ở Việt Nam theo quy định tại Thông tư số 80/2021/TT-BTC.

Tại cuộc họp này, các ngân hàng đã phản ánh việc kê khai, nộp thay nghĩa vụ thuế phải nộp của NCCNN không đăng ký là một nội dung rất khó triển khai vì còn gặp vướng mắc trong chính sách (tỷ giá áp dụng thanh toán cho NCCNN bằng ngoại tệ; thuế suất áp dụng đối với hàng hóa và dịch vụ; chế tài khi ngân hàng khấu trừ chưa đủ nghĩa vụ của NCCNN) cần được Bộ Tài chính Tổng cục Thuế hướng dẫn thực hiện đồng bộ, thống nhất và cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế trong việc quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh thương mại điện tử nói chung và xuyên biên giới nói riêng.

Cần phân loại và áp dụng hóa đơn điện tử để quản lý

Thương mại điện tử là vấn đề mới, nên trong quá trình triển khai thực hiện quản lý thuế đối với hoạt động này cũng không tránh khỏi những khó khăn vướng mắc phát sinh. Tuy nhiên, để quản lý tốt lĩnh vực này, cần phân loại các tổ chức, cá nhân kinh doanh TMĐT thành 2 nhóm: Nhóm thứ nhất là nhóm kinh doanh qua sàn đã quan sát được; Nhóm thứ 2 là nhóm trực tiếp kinh doanh thông qua mạng xã hội.

Đối với nhóm kinh doanh qua sàn giao dịch TMĐT trong nước cần phải cung cấp toàn bộ thông tin về giao dịch của các tổ chức cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch TMĐT. Đồng thời, các sàn giao dịch TMĐT này có trách nhiệm yêu cầu ngườ nộp thuế kinh doanh TMĐT qua sàn áp dụng hóa đơn điện tử để cơ quan thuế có thể đối chiếu với hệ thống cơ sở dữ liệu hiện nhằm quản lý chặt chẽ và yêu cầu kê khai, nộp thuế sát với thực tế phát sinh. Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế cần tiếp tục tham mưu hoàn thiện quy trình tiếp nhận, khai thác và xử lý thông tin từ Cổng thông tin TMĐT để hỗ trợ công tác quản lý thuế đối với tổ chức, cá nhân trong nước kinh doanh trên sàn giao dịch TMĐT, tạo điều kiện thuận lợi cho các cục thuế triển khai thực hiện. Tại cục thuế các địa phương cần thực hiện việc kê khai, thanh tra, kiểm tra thuế đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh qua các sàn TMĐT và cả các hộ kinh doanh,

Đối với nhóm cá nhân trực tiếp kinh doanh trên các trang mạng xã hội, cơ quan thuế các cấp cần đẩy mạnh công tác vận động tuyên truyền để các đơn vị tự giác thực hiện việc kê khai, nộp thuế. Song song với các giải pháp trên, cơ quan thuế tiếp tục đầu tư trang thiết bị để phân tích rủi ro, kiểm soát dòng tiền, dòng hàng hóa dịch vụ, nhằm tăng cường quản lý đối với các trường hợp này. Bộ phận thanh tra, kiểm tra thuế cần phân tích làm điểm một số vụ sai phạm điển hình để lấy kinh nghiệm chỉ đạo, triển khai tại các đơn vị.

Về giải pháp dài hạn, ngành Thuế cần nghiên cứu, đề xuất sửa đổi chính sách theo hướng quy định trách nhiệm khai thuế, nộp thuế đối với chủ sở hữu sàn giao dịch TMĐT thực hiện khấu trừ thuế cho cá nhân kinh doanh thông qua sàn giao dịch TMĐT. Đối với các NCCNN không có cơ sở kinh doanh cố định tại Việt Nam, trước khi trả tiền cho cá nhân Việt Nam (dòng tiền vào Việt Nam), thì khấu trừ, khai thuế trực tiếp với cơ quan thuế qua Cổng thông tin điện tử của ngành Thuế. Đồng thời bổ sung quy định, các ngân hàng thương mại, trung gian thanh toán căn cứ khoản tiền được trả từ nước ngoài thông qua tài khoản của cá nhân để khấu trừ, khai thay, nộp thay cho cá nhân trong nước khi nhận tiền từ kinh doanh được trả từ nước ngoài, qua đó tạo công bằng giữa các tổ chức kinh doanh và đảm bảo nguồn thu cho ngân sách.