Mùi… của khói 30/09/2019

Ngày tôi vẫn còn là đứa trẻ, quanh xóm làng, không nhà nào là không có sẵn bồ thóc trong gian bếp, vì thế mà vỏ trấu lúc nào cũng đầy cả bao. Củi không mất tiền mua mà lượm lặt từ thân những cây dâu đã hết lứa, rơm rạ cứ đến mùa gặt cũng chất đầy, vắt vẻo trên tường bao, nhuộm màu vàng rộm cả xóm làng. Khói bếp có từ tinh mơ khi các bà, các mẹ còn chưa í ới nhau ra đồng cấy hái. Nồi khoai luộc, bắp ngô bung, quyện vào khói bếp thành mùi hương không thể trộn lẫn với bất cứ miền quê nào. Lòng dạ, ruột gan cồn cào mỗi buổi chiều đi học về đến ngõ, củ khoai nướng vùi dưới bếp trấu, bếp củi rực than hồng chống đói. Cắn từng miếng thơm bùi, bở tung vẫn còn đó cả hương đồng, hương đất, giọt mật lẫn vị mồ hôi mặn mòi của mẹ. Cả khi bình minh vừa ló rạng, ánh mặt trời vẫn còn yếu ớt, le lói phía đằng Đông hay khi ánh chiều tà bao bọc lấy thôn làng tôi đó, làn khói lam từ gian bếp nhỏ, cũ kỹ bằng gạch nung nơi xóm giềng đã ấm nồng, đượm vị. Từ những món ăn dân dã, bát canh cua, nồi cá kho tộ, cơm cháy cạnh, cho đến ấm trà, nước vối tươi, thiếu vị khói là thiếu đi thứ gia vị quen thuộc.

Ảnh tư liệu

Khói từ gian bếp của mẹ, lúc nào cũng cho tôi những cảm nhận rất riêng, nhất là vào mùa gặt, khói từ lửa rơm thơm mùi của nắng vàng óng ả, của mùa màng bội thu, của ấm no, đủ đầy. Ngửi thấy mùi khói là bụng sôi òng ọc. Nhớ những lúc bị ốm, mẹ bưng lên dỗ dành cho tôi uống bát nước cơm pha ít đường, ngòn ngọt, man mát và không thể thiếu mùi của khói. Giờ tôi mới nhận ra, bao năm trong gian bếp cũ, vất vả ngoài đồng, bươn chải với gánh hàng ngoài chợ, nhưng khói bếp bên ánh lửa hồng là tất cả những gì mẹ tìm về với tổ ấm. Nơi có gia đình nhỏ, có những đứa con ngoan và những bữa cơm ngon giản dị, ấm cúng. Còn nhìn thấy khói từ bếp lửa của mẹ là khi ấy còn thấy hạnh phúc đong đầy.

Khói bếp bao nhiêu năm cũng như in hình bóng mẹ. Tóc mẹ, quần áo mẹ cũng lấm tấm bạc theo màu khói thời gian. Bao lo toan, bao gánh nặng mưu sinh cuộc sống luẩn quẩn trong gian bếp nhỏ, trong những nghĩ suy ngày qua ngày của mẹ làm sao lo cho anh em tôi bớt thiếu thốn, được học hành đến nơi.

Giờ nhà đã không còn đun rơm, đun rạ, mà thay bằng bếp gas, nên lâu lắm rồi ăn những món ngon mẹ nấu, uống ngụm nước không thấy mùi của khói. Ngồi đây, trông xa xa thấy ống khói bếp nhà ai vừa nổi lửa, khói bay theo làn gió mà nhớ những ngày mắt cay xè ngồi thổi bếp cho mẹ, nhớ day dứt một vạt khói trắng bay lên ấm áp trong căn bếp nhỏ năm xưa…

Theo Pháp luật và xã hội