Nhận diện môi trường đầu tư công:
Dự án mua sắm hàng chục tỉ đồng có dấu hiệu “thông thầu”? 14/01/2022

(KDTT) – Thời gian qua, Việt Nam đẩy mạnh đấu thầu qua mạng. Theo đó, bước đầu đã đạt những mục tiêu cốt lõi của đấu thầu là công khai, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Thế nhưng, hiện nay có tình trạng, một số dự án đầu tư công sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước, hồ sơ mời thầu (HSMT) đưa ra các tiêu chí lạ lùng, thậm chí không tuân thủ quy định pháp luật về đấu thầu.

Với cách làm này, HSMT đã trở thành “chốt chặn” để hạn chế nhà thầu, nhằm “ưu ái” riêng cho các doanh nghiệp thân hữu. Trong quá trình triển khai Chuyên đề “Nhận diện môi trường đầu tư công”, Tòa soạn nhận được những phản ánh trái chiều xung quanh công tác đấu thầu tại Tỉnh Vĩnh Phúc.

4 dự án, 1 nhà thầu

Mới đây, tỉnh Vĩnh Phúc có chủ trương về việc duy trì, nâng cao chất lượng đời sống nông thôn mới đối với các huyện trên địa bàn, trong đó tiêu chí nước sạch được đánh giá là một trong những tiêu chí quan trọng. Tại văn bản số 03/HD-SNN&PTNT ngày 26/02/2021 của Sở NN&PTNT về việc hướng dẫn thực hiện duy trì, nâng cao chất lượng chỉ tiêu nước sạch trên địa bàn 04 huyện Tam Đảo, Tam Dương, Lập Thạch và huyện Sông Lô.

Trong khoản thời gian từ tháng 11 đến tháng 12 năm 2021, tại huyện Tam Đảo, Tam Dương, Lập Thạch, Sông Lô đã triển khai trương trình dự án: Mua sắm thiết bị lọc nước cho các hộ gia đình trên địa bàn huyện nhằm duy trì, nâng cao chất lượng tiêu chí NTM theo tiêu chuẩn vùng đồng bằng sông Hồng. Tuy nhiên, một điều kỳ lạ là cả 04 dự án mua sắm này trong HSMT, HSYC đều nêu những đặc tính, tiêu chuẩn cá biệt của hàng hóa khiến dư luận cho rằng sẽ gây ra sự hạn chế tham gia của nhà thầu. Thậm chí cả 04 dự án này đều rơi vào tay Công ty TNHH Công Nghiệp HAOHSING Việt Nam (Công ty Haohsing).

Đấu thầu mà như chỉ định thầu?

Ngày 03/12/2021 ông Chu Văn Sáu – Trưởng phòng NN&PTNT ký quyết định số: 09/QĐ-PNN&PTNT, về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu mua sắm thiết bị lọc nước thuộc dự án “Hỗ trợ mua thiết bị lọc nước hộ gia đình đạt chuẩn theo quy định”. Giá trúng thầu là 6.163.000.000 vnđ (tiết kiệm 9 triệu đồng ~ 0.15%), thi công trọn gói trong 60 ngày.

Tại Hồ sơ yêu cầu (HSYC) của gói thầu trên, chủ đầu tư là Phòng Nông Nghiệp và PTNT huyện Tam Đảo đã sử dụng tiêu chuẩn sản phẩm máy lọc nước HAOSHING: AQ – 80G1 vào tiêu chuẩn đánh giá kỹ thuật đối với hàng hóa chào thầu.

Bảng tóm tắt thông số kỹ thuật của hàng hóa, tại chương V về yêu cầu kỹ thuật của Hồ sơ mời thầu (HSMT) của dự án trên đưa các một số các thông số cụ thể như: Kích thước máy 43x34x90cm; Vỏ tủ sử dụng thép sơn tĩnh điện 0,6mm đạt tiêu chuẩn JISG3141 SPCC-S có độ cứng cao; Lõi số 1: Lõi PP 5µm, Lõi số 2: Lõi than T33 OCB934RO, Lõi số 3: Lõi PP, lõi số 4: Màng lọc RO 80GPD, lõi số 5: Lõi hoàn nguyên, than carbon1050 NSF sử dụng tạo khoáng, bù khoáng làm mềm nước và có vị ngọt. Độ hấp phụ lốt 1008.6 mg/g.

Hay như cả các tiêu chí về: Cốc lọc nước có các chỉ tiêu Sb, lượng KMnO4 sử dụng, hàm lượng cặn khô đảm bảo quy chuẩn QCVN12-1: 2011/BYT. Chiều dày vai cốc lọc thô 16,5mm, chiều dày gân cốc lọc thô 3,5mm; đường kính trong phần ren bắt cốc 92±1mm, nắp cốc có đệm zoong cao su.Thanh xả đa năng gồm 4 của xả (300,420, 550 và open sục xả).Vòi nước bằng Inox có các chỉ tiêu A3,Cd,Pb đảm bảo quy chuẩn QCVN12-3:2011/BYT, côn xoay bằng hợp kim có độ bền cao.Bình áp có thể tích  17.5 lít, chứa được 10 lít nước. Phần điện theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, van từ 24V…

Thậm chí đến cả các yêu cầu về việc chứng minh về các tiêu chuẩn: Máy lọc nước đã được đăng ký nhãn hiệu hàng hóa của cục sở hữu trí tuệ, chứng nhận phù hợp với tiêu chuẩn TCVN 11978:2017, tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO 9001:2015, tiêu chuẩn y tế, có kết quả thử nghiệm mẫu nước qua máy lọc đạt Quy chuẩn QCVN…

Đáng chú ý tất cả bảng thông số trên trùng khớp 95-98% với thông số kỹ thuật của máy lọc nước HAOSHING: AQ – 80G1

Tương tự tại các huyện còn lại như Tam Dương, Lập Thạch, Sông Lô cũng đưa ra các yêu cầu kĩ thuật mặt hàng chào thầu trong HSMT trùng với thông số kĩ thuật của máy lọc nước HAOSHING: AQ – 80G1.

Ở góc độ pháp lý, luật sư Phạm Quỳnh Trang – Công ty luật TNHH Vintex – Đoàn luật sư Hà Tĩnh cho biết:

Tại Khoản 7, Điều 12, Nghị định 63/2014/NĐ – CP ngày 26/6/2014 quy định về lập HSMT và Khoản 5, Mục I Chỉ thị số 47/2017/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ có quy định: HSMT/HSYC không được nêu những đặc tính, tiêu chuẩn cá biệt của hàng hóa nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng. Cũng không được đưa ra các yêu cầu quá cao dẫn đến làm tăng giá dự thầu hoặc làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu.

Tình trạng các HSMT, HSYC trong đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh có đưa các thông số trùng khớp với một hãng hàng hóa là biểu hiện rõ nét của cạnh tranh không minh bạch trong đấu thầu.

Giá chào thầu dự án “nhà nước” cao hơn giá bán thị trường?

Cụ thể, vẫn ở sản phẩm máy lọc nước HAOSHING: AQ – 80G1, công ty Haohshing chào bán cho đại lý, cửa hàng với giá 2.700.000 vnđ một sản phẩm, tuy nhiên ở cả 04 dự án mua sắm này giá trúng thầu lại là 3.195.000 vnđ một sản phẩm. Chênh lệch khoảng 495.000 vnđ một máy. Được biết tổng cộng cả 04 dự án mua sắm này là 9.805 máy lọc, sẽ chênh lệch khoảng 4.853.000.000 vnđ.

Chủ đầu tư “yếu kém” về năng lực hay có “lợi ích nhóm”?

Để làm sáng tỏ vấn đề trên, phóng viên (PV) đã làm việc với Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Tam Đảo. Ông Chu Văn Sáu cho hay: “Tôi mới nhận chức trưởng phòng được vài tháng. Dự án này tôi không nắm được và cũng không có chuyên môn nên thuê đơn vị tư vấn lập HSMT, HSYC, tôi sẽ trả lời bằng văn bản sau.”

Việc các phòng Nông nghiệp và PTNT của 04 huyện trên tại tỉnh Vĩnh Phúc đưa ra các tiêu chí mời thầu này liệu có phù hợp với các quy định của Nghị Định 63, các thông tư hướng dẫn của Bộ KH&ĐT về HSMT? Có đẩy giá sản phẩm để hưởng lợi hay không?

Thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần vào cuộc kịp thời kiểm tra, xử lý để chấn chỉnh công tác đấu thầu tại dự án nêu trên, đảm bảo việc lập, thẩm định và phê duyệt HSMT, HSYC tuân thủ pháp luật về đấu thầu và đảm bảo mục tiêu của đấu thầu là: Cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Cũng như mang lại những sản phẩm thực sự chất lượng tới tay bà con nhân dân nghèo trên địa bàn, góp phần duy trì, nâng cao chất lượng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.

Theo KDPT