Lợi ích của RCEP đối với ngành thực phẩm chế biến 15/01/2021

Tuy nhiên, việc tính toán chính xác mức độ lợi ích và cắt giảm thuế quan sẽ rất khó khăn do quy mô và độ phức tạp của hiệp định, dài hơn 500 trang với hàng nghìn trang cam kết đi kèm. Việc tính toán các lợi ích cụ thể của RCEP sẽ đặc biệt khó khăn đối với các doanh nghiệp, vì họ cần đánh giá lợi ích của hiệp định trong bối cảnh các hiệp định thương mại song phương và khu vực hiện có, bao gồm Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA), các hiệp định ASEAN + 1 với các đối thoại đối tác – Trung Quốc, Australia, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc – và các FTA song phương tiềm năng giữa các thành viên RCEP.

Đối với ngành thực phẩm chế biến khi tính toán lợi ích qua nhiều hiệp định có thể đặc biệt khó khăn. Thực phẩm và nông sản luôn là một trong những chủ đề nhạy cảm nhất trong các cuộc đàm phán hiệp định thương mại, thường để lại hàng rào bảo hộ cao. Tuy nhiên, các nhà đàm phán RCEP đã có thể tự do tiếp cận thị trường đối với các sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là những sản phẩm bao gồm nhiều hơn một thành phần hoặc được chế biến theo bất kỳ cách nào. Phạm vi địa lý rộng lớn với 15 quốc gia và các nhượng bộ nói trên, mang lại cho RCEP tiềm năng để giảm bớt các rào cản, tạo thuận lợi hơn nữa và củng cố sự phát triển của các chuỗi giá trị thực phẩm chế biến trong khu vực.

Để minh họa tiềm năng của RCEP trong việc tạo thuận lợi cho thương mại thực phẩm trong khu vực, có thể lấy ví dụ một công ty thực phẩm đa dạng có trụ sở tại Thái Lan đang sản xuất mứt đào xuất khẩu. Công ty sử dụng đào có nguồn gốc từ Trung Quốc và sản xuất mứt trong một nhà máy đặt tại Thái Lan, nơi đào được cắt nhỏ và sau đó trộn với đường và pectin. Mứt được nấu chín, thanh trùng và đóng gói trong lọ để xuất khẩu. Tiềm năng của RCEP trong việc giảm chi phí thương mại đối với công ty này và các công ty thực phẩm chế biến khác có thể được nêu ra dưới hai lợi ích chính: việc loại bỏ các hàng rào thuế quan hiện có giữa các nước thành viên và giảm chi phí tuân thủ đối với thương mại thực phẩm chế biến trong khu vực.

Xóa bỏ hàng rào thuế quan

Ở hầu hết các thành viên RCEP, thuế đối với mứt đào có thể lên tới 30% và 34%. RCEP sẽ loại bỏ các mức thuế đó đối với các nhà sản xuất mứt đào có trụ sở tại ASEAN, như thể hiện trong biểu đồ bên dưới:

RCEP cũng là lần đầu tiên các nền kinh tế như Nhật Bản và Trung Quốc ký kết một hiệp định thương mại. Đây cũng là lần đầu tiên một số thành viên, như Trung Quốc và Hàn Quốc, xem xét lại các cam kết thương mại trước đây. Theo RCEP, thuế mứt đào vào Trung Quốc sẽ giảm xuống 0 đối với cả Nhật Bản, nước không có cam kết FTA trước đó và Hàn Quốc, đã nhận được mức thuế ưu đãi 20% theo FTA Trung Quốc-Hàn Quốc.

Giảm chi phí tuân thủ đối với thương mại thực phẩm chế biến theo khu vực

Các nước ASEAN hiện có các hiệp định thương mại với tất cả các nước RCEP mang lại cho họ những lợi ích bình đẳng về thuế quan và trong một số trường hợp tốt hơn so với hiệp định RCEP. Tuy nhiên, có hai hạn chế chính có thể ngăn cản một công ty mứt đào có trụ sở tại ASEAN tận dụng những lợi ích này. Thứ nhất, tiêu chí quy tắc xuất xứ khác nhau giữa các hiệp định hiện có. Ví dụ, trong khi FTA ASEAN-Nhật Bản cung cấp quyền tiếp cận miễn thuế vào Nhật Bản, quy tắc xuất xứ đối với mứt đào – sự thay đổi về phân loại thuế quan ngoại trừ Chương 8, bao gồm tất cả các loại trái cây – chỉ có thể được đáp ứng nếu doanh nghiệp lấy đào từ Nhật Bản hoặc ASEAN. Vì công ty mứt đào trong ví dụ này lấy đào từ Trung Quốc nên công ty không đáp ứng được điều kiện này và không thể sử dụng FTA ASEAN-Nhật Bản. Để đủ điều kiện được tiếp cận miễn thuế theo hiệp định này, công ty cần chuyển nguồn cung ứng sang Nhật Bản hoặc ASEAN. Nếu công ty Thái Lan muốn mứt đào của mình đủ điều kiện hưởng tất cả các quyền lợi về thuế vào tất cả 15 thị trường châu Á trước khi RCEP có hiệu lực, họ sẽ phải sửa đổi quy trình sản xuất theo quy tắc tiêu chí xuất xứ được quy định trong mỗi hiệp định. Điều này có thể bị đánh thuế và thậm chí là bất khả thi đối với các công ty nhỏ hơn không có quy mô kinh tế hoặc với các lựa chọn thay thế tìm nguồn cung ứng hạn chế.

Thứ hai, giả sử rằng công ty có thể phát triển các phiên bản khác nhau của sản phẩm để vẫn đủ điều kiện hưởng các ưu đãi hoặc lợi ích thuế quan theo các FTA hiện có, thì quá trình quản lý các quy trình sản xuất khác nhau và công việc giấy tờ cần thiết để chứng minh tính đủ điều kiện là tốn kém và phức tạp về mặt hành chính. Trong ví dụ về mứt đào, công ty sẽ cần yêu cầu và theo dõi ba chứng nhận xuất xứ khác nhau – chứng nhận nhanh của cơ quan có thẩm quyền nêu rõ hàng hóa được đề cập có xuất xứ từ một quốc gia cụ thể – để xuất khẩu vào ASEAN, Australia, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. RCEP giải quyết được cả hai vấn đề này — các quy tắc xuất xứ sẽ giống nhau ở tất cả 15 thị trường và các quy trình nội bộ để yêu cầu các lợi ích thuế quan được đơn giản hóa. Theo RCEP, thuế đối với mứt đào không chỉ giảm xuống 0 mà còn đưa ra một quy tắc xuất xứ duy nhất cho phép công ty mứt đào thu được lợi nhuận mà không cần phải thay đổi nguồn cung ứng hoặc chuyển đổi quy trình sản xuất.

Quy tắc xuất xứ đối với mứt đào trong RCEP yêu cầu thay đổi phân loại thuế quan giữa sản phẩm thô là đào – và thành phẩm là mứt đào. Điều này có nghĩa là miễn là công ty sản xuất mứt đào trong một quốc gia RCEP, thì công ty đó có thể nhận được các lợi ích ưu đãi về thuế mà không có bất kỳ thay đổi nào đối với các thành phần hoặc nguồn gốc của chúng. Điều này có nghĩa là công ty mứt đào sẽ có thể tiếp tục cung cấp tất cả đào của mình từ Trung Quốc và xuất khẩu với mức thuế thấp hơn vào ASEAN, Australia, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Ngoài ra, RCEP chỉ yêu cầu một chứng từ chứng nhận xuất xứ để yêu cầu các mức thuế suất ưu đãi này ở bất kỳ thành viên nào của RCEP; cho phép công ty mứt đào hợp lý hóa và giảm chi phí của các quy trình tuân thủ thương mại nội bộ. Như ví dụ về mứt cho thấy, RCEP sẽ giảm đáng kể chi phí tuân thủ và thuế quan cho nhiều nhà sản xuất thực phẩm trong khu vực.

Đối với các doanh nghiệp có chuỗi cung ứng khu vực hiện không đủ điều kiện để cắt giảm thuế quan theo các hiệp định thương mại hiện có, RCEP tạo cơ hội tiếp cận các thị trường đó với mức thuế thấp hơn. Đối với các doanh nghiệp quản lý nhiều FTA để xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm chế biến, việc loại bỏ hầu hết các loại thuế thực phẩm chế biến sẽ hợp lý hóa các thủ tục tuân thủ sản xuất và thương mại của họ và tạo điều kiện tốt hơn cho việc phát triển chuỗi giá trị thực phẩm trong khu vực.

VIỆT DŨNG