Khắc phục hậu quả chất độc da cam/dioxin – hành trình còn nhiều gian nan 10/08/2020

(KDTT) – Trong chiến tranh Việt Nam, đã có khoảng 80 triệu lít hóa chất độc hóa học (CĐHH) bị phun rải xuống nhiều vùng đất, gây hậu quả dai dẳng tới sức khỏe của con người và môi trường thiên nhiên. Việc khắc phục hậu quả cần sự chung tay của Nhà nước, cộng đồng, cũng như sự góp sức của những giải pháp công nghệ phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Hậu quả thảm khốc và lâu dài

Tháng 4/2012,Hội thảo khoa học quốc tế tổ chức tại Đại học Yale (Mỹ) quy tụ nhiều nhà khoa học hàng đầu thế giới, đánh giá những công trình nghiên cứu khoa học mới nhất về chiến tranh hóa học, đã kết luận: Mỹ đã tiến hành một cuộc chiến tranh hóa học lớn nhất, độc ác và tàn bạo nhất trong lịch sử nhân loại ở miền Nam Việt Nam”.

Trong lời kêu gọi của Hội nghị quốc tế nạn nhân chất độc da cam/dioxin (NNCĐDC) lần thứ II, tổ chức tại Hà Nội (8-9/8/2011), khẳng định: “Việc sử dụng chất da cam trong chiến tranh ở Việt Nam là một tội ác chiến tranh và tội ác chống lại nhân loại. Hậu quả của hành động đó có thể tồn tại qua nhiều thế hệ”.

Gia đình chị Phạm Thị Thủy, xã Cẩm Thạch, huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) có ba con bị di chứng CĐDC.

Từ năm 1961 đến năm 1971, quân đội Mỹ đã phun rải khoảng 80 triệu lít chất độc hóa học (CĐHH), 61% trong số đó là chất da cam, xuống gần 1/4 diện tích miền Nam Việt Nam. 86% diện tích bị phun rải hơn 2 lần, 11% diện tích bị phun rải hơn 10 lần.

Việc một lượng khổng lồ CĐHH phun rải lặp đi lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài khiến môi trường bị ô nhiễm nặng nề. Rừng đầu nguồn, rừng ngập mặn bị CĐHH hủy diệt trở nên hoang sơ, chết chóc, không một cánh chim, không một cành lá, không cả tiếng côn trùng.

Đối với con người, theo số liệu của các nhà khoa học Mỹ (Giáo sư J.M. Stellman và cộng sự Trường Đại học Columbia-New York) công bố vào năm 2003: Có 4,8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm CĐDC/dioxin, hơn 3 triệu là nạn nhân CĐDC. Không phải chỉ có người Việt Nam, mà nhiều binh sĩ thuộc các nước đồng minh của Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam cũng là nạn nhân chất độc da cam (NNCĐDC).

Theo Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, nhiều chị em phụ nữ đi qua chiến tranh đã không được hưởng hạnh phúc làm vợ, làm mẹ, vì họ bị vô sinh, di chứng từ chất độc da cam/dioxin. Thảm họa da cam đã cướp mất sự bình yên của hàng triệu gia đình người Việt Nam. Có nhiều gia đình mà tất cả các con đều là nạn nhân. Đó là gia đình ông bà Đỗ Đức Địu, Phạm Thị Nức (thôn Hà Thiệp, xã Võ Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình), sinh 15 người con đều bị nhiễm CĐDC, 12 đứa đã chết và ông dành một khu đất sau nhà để làm nghĩa trang chôn con; những ngôi mộ được đánh dấu thứ tự từ số 1 cho đến số 12…

Rất nhiều gia đình hiện có 2 đến 4 người là NNCĐDC, thậm chí có gia đình cả ba thế hệ là NNCĐDC, cuộc sống đầy cay đắng, tủi hờn, kinh tế kiệt quệ. Qua các cuộc khảo sát về NNCĐDC ở một số địa phương cho thấy, tại Việt Nam, chất độc da cam đã di truyền sang thế hệ thứ tư (chắt), như: Hà Nam có 88; Nghệ An có 21; Gia Lai có 66; Cà Mau 36… là chắt của nạn nhân trực tiếp bị di chứng CĐDC/dioxin.

Chính sách hỗ trợ và chung tay của cộng đồng

NNCĐDC là người nghèo nhất trong những người nghèo, đau khổ nhất trong những người đau khổ. Chủ tịch Nguyễn Minh Triết trong thư gửi NNCĐDC ngày 10/ 8/ 2006, có đoạn viết: “Nỗi đau của NNCĐDC Việt Nam là nỗi đau chung của nhân dân Việt Nam và cũng là nỗi đau chung của nhân loại tiến bộ trên thế giới”. Ngày 10/8 hằng năm Ngày Thảm họa da cam ở Việt Nam; Ngày Quốc tế đoàn kết với NNCĐDC Việt Nam; Ngày vì NNCĐDC Việt Nam.

Trao tặng quà cho nạn nhân chất độc da cam phường Trung Sơn, thành phố Tam Điệp. Ảnh: Thùy Dung – TTXVN