Giải pháp tự chủ tài chính cho báo chí trong bối cảnh mới 15/04/2021

(KDTT) – Để phù hợp với bối cảnh báo chí chung và xu thế phát triển mới, ngày 14/4 tại Hà Nội, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội) đã tổ chức hội thảo: “Giải pháp tự chủ tài chính của các cơ quan báo chí trong hệ thống Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam”.

Phát biểu khai mạc, ThS Đặng Vũ Cảnh Linh – Trưởng Ban Truyền thông và Phổ biến Kiến thức Liên hiệp Hội Việt Nam – cho biết, tự chủ tài chính không phải là vấn đề mới với các cơ quan báo chí trong hệ thống của Liên hiệp Hội Việt Nam. Tuy nhiên, đây vẫn là vấn đề cần được tiếp tục thảo luận nhằm để các cơ quan báo chí không ngừng nâng cao chất lượng và có nguồn thu hợp lý.

ThS Đặng Vũ Cảnh Linh và PGS TS Nguyễn Thành Lợi chủ trì hội thảo

Trình bày tham luận tại Hội thảo, TS Phạm Thị Mỵ – Tổng Biên tập Tạp chí Sức khỏe và Môi trường, cho rằng, để tăng nguồn thu cho báo chí hiện nay, cần làm tốt 5 tiêu chí gồm: Nâng cao chất lượng thông tin, hiện đại hóa hình thức truyền tải; đầu tư nội dung nhằm tăng độ phủ của thương hiệu tờ báo cùng các ấn phẩm song hành, từ đó tạo ra nguồn thu giá trị gia tăng; tổ chức các sự kiện, hội nghị, hội thảo; tận dụng sức mạnh từ công nghệ và mạng xã hội; và làm rõ các chính sách liên quan đến hoạt động kinh doanh trong và ngoài mặt báo; đồng thời duy trì việc đặt hàng các báo trong việc tuyên truyền chính sách và trả phí cho việc tuyên truyền đó là việc cần thiết để đảm bảo sự công bằng và khẳng định vai trò của báo chí.

Quang cảnh hội thảo.

Có thể thấy, sự phát triển của mạng Internet đã khiến “môi trường sinh thái” của các phương tiện truyền thông phải thay đổi mạnh mẽ. Các phương tiện truyền thông mới đã “càn quét” thế giới, tạo ra sự cộng hưởng và tính tương tác trong “không gian ảo”, hình thành mô hình “công chúng ý kiến”… Những thông tin do công chúng sản xuất được xã hội đón nhận một cách tích cực, trở thành dữ liệu quan trọng cho các nhà quảng cáo quyết định sẽ “đầu tư” vào đâu. Đây chính là thách thức sống còn cho nguồn thu của các cơ quan báo chí.

Theo nhà báo Nguyễn Văn Tông (Báo Tri thức và Cuộc sống), báo chí tự chủ tài chính hoạt động cũng giống như doanh nghiệp nhưng khó khăn hơn. Thông tin làm thế nào để vừa trung thực, khách quan, đúng sự thật mà lại hấp dẫn, thu hút nhiều kiểu thị hiếu khác nhau của độc giả là bài toán cần tìm lời giải đối với các tòa soạn trước mỗi quyết định xuất bản một sản phẩm báo chí.

Nhà báo Phạm Hữu Quang – Phó Tổng Biên tập Tạp chí Ngày Nay thuộc Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam – cho biết, đây là cơ quan báo chí thứ hai sau Vietnam Plus của Thông tấn xã Việt Nam thực hiện việc cung cấp thông tin có thu phí với bạn đọc với các gói tin theo yêu cầu. Tuy nhiên, việc này gặp không ít khó khăn từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước. Để thực hiện chính thức việc này đòi hỏi cơ quan báo chí phải có giấy phép hoạt động về thương mại điện tử và may mắn là cuối cùng thì Tạp chí Ngày Nay cũng được cấp giấy phép tạm thời để thử nghiệm dịch vụ.

Tại hội thảo, lãnh đạo nhiều cơ quan báo chí trong hệ thống Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đều có chung nhận định, tuy gặp nhiều khó khăn nhưng về cơ bản, báo chí của Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam vẫn hoạt động hiệu quả. Có được kết quả này, ngoài nỗ lực của mỗi cơ quan báo chí còn là nhờ cơ chế tự chủ tài chính. Cơ chế này đã giúp các tòa soạn chủ động giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, tự tạo ra cơ sở vật chất đáp ứng tốt hơn nhu cầu hoạt động đặc thù của công việc để các ấn phẩm của tòa soạn được độc giả ưa thích, thị trường đón nhận.

Kết luận hội thảo, ThS Đặng Vũ Cảnh Linh khẳng định, trong cơ chế thị trường, lãnh đạo các cơ quan báo chí ngoài việc giỏi chuyên môn còn phải có trình độ và năng lực về kinh doanh. Kinh doanh báo chí là kinh doanh sản phẩm tri thức. Đương nhiên, trong kỷ nguyên 4.0 thì ngoài các năng lực trên, lãnh đạo cơ quan báo chí cần am hiểu cả lĩnh vực công nghệ. Về cơ bản, tuyệt đại đa số các cơ quan báo chí trong hệ thống của Liên hiệp hội Việt Nam đều đã và đang tự chủ tài chính. Vì thế, chính lãnh đạo các cơ quan này càng phải chủ động hơn về kinh doanh và công nghệ.

HOÀNG THU