Tuy nhiên, hiện các nhà thầu đang rất khó khăn, vướng mắc – đó là vấn đề đơn giá, định mức.
“Nhiều yếu tố để tính giá ca máy như thời gian khấu hao, chi phí sửa chữa, lương thợ… đều áp dụng theo quy định từ thời kế hoạch bao cấp. Đơn giá ca máy thậm chí vẫn được áp dụng từ thời Liên Xô, vô cùng lạc hậu. Hệ thống đơn giá định mức của chúng ta đang áp dụng hiện nay vẫn còn nhiều bất cập không phù hợp thực tế khiến các nhà thầu quá thua thiệt. Đối với các công tác đã có trong định mức của Bộ Xây Dựng nhưng khi áp dụng đơn giá đầu vào, nhân công, máy của địa phương để lập dự toán công trình thì quá thấp so với thực tế doanh nghiệp phải chi trả”, Chủ tịch VACC nêu rõ bất cập.
Để minh chứng cho những khó khăn này, ông Hiệp đưa ra dẫn chứng như công tác đắp nền đường đơn giá là 16.000đ/m3 thực tế phải thuê khoán là 30.000đ/m3; hay công tác đắp cấp phối đá dăm theo định mức dự toán là 35.000đ/m3 giá thực tế thi công là 120.000đ/m3…
Đáng nói, một số công tác chưa có trong định mức, gồm: công tác lắp đặt cáp treo cầu dây văng, cầu dây võng, công tác gia công lắp đặt vòm cầu thếp, khoan cọc qua hang động casteur, rút cừ ngầm trong nước… Nguyên nhân do trước đây chúng ta còn lạc hậu trong công nghệ xây dựng nên chưa có các định mức này.
Từ việc thiếu hụt một số định mức, đơn giá, hay bất cập so với thực tế (do các địa phương công bố đơn giá) nên các nhà thầu đang rất khó khăn.
Cùng với đó, hiện nay theo quy định chỉ định thầu – các gói thầu được chỉ định ở giai đoạn 2 đều phải tiết kiệm cắt giảm 5% so với dự toán gói thầu. Đây sẽ là một khó khăn nữa cho các nhà thầu trong việc tính toán chi phí vì bản thân các đơn giá định mức đã thấp và thiếu hụt như vậy nay lại tiết kiệm thêm 5% sẽ là khó chồng thêm khó.
Đây là nguyên nhân khiến các nhà thầu còn tham gia các dự án đầu tư công vì “không làm thì không có việc cho cán bộ nhân viên”. Số khác thì ngay từ đầu “xác định là không nhận thầu các công trình vốn đầu tư công”, theo lời ông Hiệp.
Có thể nói rằng đây cũng chính là nguyên nhân khiến các công trình kém chất lượng khi nhà thầu bị dồn vào thế phải “lấy cái lọ bù cái chai”.
